<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> Descriptiun d' ilg Boing da d' Alvegny 93 <lb/>
Per igl mal d' igls œigls; de las ureiglies; e d' igls dents; sche la casciun <lb/>
d' igl mal uegn da defluxiuns freidas. Ell' arva las obstructiuns d' igl splen, <lb/>
ù lèf; d' igl Dîr, e Lomm; sche mò quellas parts (cun zun igl Lomm) een <lb/>
aunc entiras, buc' infectadas d' enqual unfladira marcia, & enceiven aunc <lb/>
buc à smarcir. Per las [p. 127] dulurs de las reins; e veschigia; cur ca 5 <lb/>
l' Urina arde, brischia, e passa cun dulur. Per la Colica, mal d' igl venter; <lb/>
flads, e ventositats Zuppadas; e constipatiun d' igl Tgierp; sco era per <lb/>
scacciar igls viarms. Per tutts cau numnai affects, indispositiuns, e malsognes, <lb/>
… gida quest' aua, cun beiver ella caulda, ù tievia: gl' emprim dy <lb/>
ün quart, ù (s' igl pli) üna meza; gl' auter dy üna mesira entira; igl tierz 10 <lb/>
ina mesira e meza; igl quart dy, dues bunas mesiras; e dues mesiras een <lb/>
avunda pertgi che seigi; quei che dues mesiras pon buc' effectuar, vegnen <lb/>
èra buca puder far treis ù quater. Cun beiver quella portiun de dues <lb/>
mesiras, deyn continuar var quater, ù ciunq dys; & allura calar plaun siu, <lb/>
cun prender mintgia dy pli paucca, en quella proportiun, sco in ha enciett 15 <lb/>
à beiver ella, Per defluxiuns d' igls œigls, deien quels esser lavai cun <lb/>
l' aua caulda d' igl boign; per igl mal de las ureiglies che vegn da defluxiuns, <lb/>
… dei l' aua esser buvida caulda; ù ch' in la pò èr prender tievia <lb/>
en las ureiglies. Per igls dents, pó ün beiuer alla caulda; (sch' igl <lb/>
mal vegn da defluxiuns) & èr' ensemen lavar or la bucca, e las … schinscivas 20 <lb/>
… bein sauenz cun quell' aua caulda, ù tievia &c. — 4. Igl bugnar <lb/>
igl tgierp en quest' aua, gida fig bein per la rugnia, e defects de la <lb/>
piall; e per tuttas superfluitats noscheivlas denter carn e piall. Per <lb/>
plagas aviartas, blessuras, fistulas. Per l' arthetica; chyragra; podagra, <lb/>
(cun zun la nun - stateivla) Sciatica; per tutta [p. 128] schiradegnia, ù paralisia; 25 <lb/>
… per tuttas stroppiaturas, che suonden sin enqual accident apopletic de <lb/>
la daguotta, ò schilioc; per contracturas, ù mal d' igls mauns, artuigls, ù <lb/>
glaihs; per igl mal d' igls peis, & schenuglia; per igl mal d' igl Diess, e <lb/>
cueisses. Glieut ch' eran sin faigg schi(v)[r]ai, e storpiai, ch' els na pudeuan ny <lb/>
star, ny seer, ny ir; tonanavont, ch' in igls ha stoviu menartier sin carrs, 30 <lb/>
han en zun pauc temps suruegniu schi bein la sanadat en tras bugnar, e <lb/>
dovrar quest' aua, ch' els een turnai à casa à pei, senza negin auter agid, <lb/>
sauns, e ferms. Per pitschens affons, che pôn buca crescer, ù han enqual <lb/>
member schirau, ù stroppiau, ch' ei pon buca star sin peis, ny encejuer ad <lb/>
ir: ei gida val à lau, ch' ei pôn crescer, ed enceiver ad ir. Per confortar 35 <lb/>
igls niarfs, e consolidar tutt Lur sistema, per tutt igl tgierp. Per dolurs <lb/>
de members, ch' en stai ruts ina gada, ù slugai; & een bucca bein mess en <lb/>
ù lugai, miglierantai, e scampentai. Per fevras freidas, intermittentes, che <lb/>
vegnen mintg' auter dy, terzana, quartana etc. etc. Sco l' experiencia ha <lb/>
cau da vegl en nau adina continuamein mussau, cha quest aua seigi zun 40 <lb/>
buna per veeglias fevras etc. — <lb/>
5. Cun zun ei quest boign bun, e sanadeivel à las femnas, per tuttas <lb/>
sorts d' indispositiuns, affects, malsoignes, e defects, che vegnen da fredurs; </body> </text></TEI>
